انواع حکم
حکم نهایی و حکم غیرنهایی چیست؟
احکام صادر شده از دادگاه‌ها از نظر قابلیت فرجامخواهی به دو دسته حکم نهایی و حکم غیرنهایی تقسیم می‌شود.
یکی از انواع احکام صادر شده از دادگاه‌ها، احکامی است که به طور نهایی صادر می‌شوند و یا اینکه در شرایطی تبدیل به حکم نهایی می‌شوند. در مقابل احکام نهایی، احکام غیرنهایی قرار دارند. تفاوت این دو دسته از احکام در مورد فرجامخواهی از آنها است.
حکم نهایی شامل چه مواردی است:
1- حکمی که در دیوان عالی کشور، قابل فرجامخواهی نباشد، حکم نهایی محسوب می‌شود.
2- حکمی که در دیوان عالی کشور از آن فرجامخواهی شده باشد و در دیوان عالی کشور اِبرام (تأیید) شده باشد، از آن جهت که دوباره قابل فرجامخواهی نیست، حکم نهایی محسوب می‌شود.
3- احکامی که از دادگاه بدوی (نخستین)، یا دادگاه تجدیدنظر صادر شده باشد، اما قابل فرجامخواهی در دیوان عالی کشور نباشد.
4- در صورتی که احکام صادر شده قابل فرجامخواهی در دیوان عالی کشور باشند، اما در مهلت تعیین شده برای فرجامخواهی، درخواست فرجام از آنها نشده باشد.
حکم صادره در غیر از این موارد که گفته شد، حکم غیرنهایی است.
فایده تقسیم‌بندی احکام به حکم نهایی و حکم غیرنهایی چیست؟
فایده این تقسیم‌بندی آن است که در برخی از موارد، حکم در صورتی قابل اجرا می‌شود که حکم نهایی شده باشد. مثلاً حکم تعیین شده در ماده ۲۲ قانون ثبت اسناد و املاک کشور:
«همین که ملکی بر اساس قانون در دفتر املاک به ثبت رسید، دولت فقط کسی را که ملک به نام او ثبت شده و یا کسی را که ملک مزبور به او منتقل گردیده و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده یا این که ملک مزبور از مالک رسمی ارثاً به او رسیده باشد، مالک خواهد شناخت. در مورد ارث هم ملک وقتی در دفتر املاک به نام وراث ثبت می‌شود که وارث و انحصار آنها مشخص و در سهم‌الارث بین آنها توافق بوده و یا در صورت اختلاف حکم نهایی در آن باب صادر شده است».
منبع : موسسه حقوقی
